Herdenkingssteen en muurschildering ter ere van verzetsstrijder
Op 16 september, de geboortedag van Hannie Schaft, wordt in Haarlem een speciale herdenking georganiseerd. Voor haar laatste woonadres aan de Van Dortstraat wordt een herdenkingssteen gelegd, terwijl bij De Koepel een muurschildering onthuld wordt ter nagedachtenis aan deze moedige verzetsstrijder.
De stoep voor nummer 60 in de Van Dortstraat zal op deze dag verfraaid worden met een zwart granieten tegel van 10 bij 10 centimeter. Deze tegel verschilt van de bekende messing struikelstenen die aan Joodse, Sinti en Roma slachtoffers van het naziregime zijn gewijd. Met deze herdenkingssteen wil de gemeente Haarlem ruimte geven aan de herinnering van andere slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog, zonder het bestaande project van Struikelstenen te belemmeren.
De herdenkingssteen voor Hannie Schaft is de eerste van dit type in Haarlem, aldus Hans Bakker van de Nationale Hannie Schaft Stichting. Hij benadrukt het enthousiasme van de huidige bewoners van het pand, die zich bewust zijn van de bijzondere geschiedenis van hun woning.
In De Koepel, waar Hannie Schaft kortstondig gevangen werd gehouden door de Duitse bezetter, werkt de Russische kunstenares Victoria Lomasko aan een indrukwekkende muurschildering. Deze kunst is goed zichtbaar vanuit de cel die ter herinnering aan Schaft is ingericht. De onthulling van de muurschildering valt samen met de viering van haar geboortedag, die in De Koepel elk jaar plaatsvindt.
Lomasko beschouwt het als een eer om haar werk te mogen presenteren op deze belangrijke dag. Ze wijst op de rol van vrouwen in het verzet, waarbij ze stelt dat zij vaak vanuit hun sociale omgeving verbindingen aangaan om kleinschalig te protesteren. Dit ondervond ze zelf als activist in Rusland en heeft ze ook gezien in Belarus, waar lokale initiatieven worden opgezet om verandering teweeg te brengen.
Het geweldloze verzet dat Lomasko nastreeft staat in contrast met het gewapende verzet dat Hannie Schaft voerde tijdens de oorlog. Bakker legt uit dat het verzetswerk van Schaft cruciaal was in een tijd waarin elk moment levens kon redden, en dat haar acties tegen collaborateurs noodzakelijk waren om Joden te beschermen.
De Nationale Hannie Schaft Stichting organiseert elk jaar een herdenking eind november, rond de dag waarop Schaft is herbegraven op de Eerebegraafplaats in Overveen. Bakker benadrukt dat alle aandacht voor Hannie Schaft welkom is en dat zowel de herdenking in De Koepel als het initiatief voor de steen belangrijk zijn voor het behouden van haar herinnering.
Het motto van de Hannie Schaft Stichting, ‘Hoe Hannie ben jij?’, sluit mooi aan bij de vraag die Lomasko aan bezoekers stelt: “Wat is jouw rol in een maatschappij vol conflicten?” Deze vragen nodigen uit tot reflectie en discussie over onze eigen betrokkenheid in maatschappelijke vraagstukken.
