Speciale herdenkingssteen en muurschildering onthuld
Op 16 september, de geboortedag van verzetsstrijder Hannie Schaft, vindt een bijzondere herdenking plaats in Haarlem. Voor haar voormalige woonadres aan de Van Dortstraat wordt een herdenkingssteen gelegd, en in De Koepel, de locatie waar zij door de Duitsers gevangen werd gehouden, wordt een indrukwekkende muurschildering onthuld.
De stoep voor nummer 60 in de Van Dortstraat is nog onberispelijk. Op de herdenkingsdag zal daar een zwart granieten tegel van 10 bij 10 centimeter worden geplaatst. Dit is een alternatief voor de bekendere messing struikelstenen die bedoeld zijn ter nagedachtenis aan Joodse, Sinti en Roma slachtoffers van het nazibewind. Met deze nieuwe vorm van herdenken hoopt de gemeente Haarlem ruimte te bieden voor meer erkenning van andere slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog.
De herdenkingssteen voor Hannie Schaft is de eerste in Haarlem in deze alternatieve vorm. Hans Bakker, voorzitter van de Nationale Hannie Schaft Stichting, geeft aan dat er veel enthousiasme is bij de huidige bewoners van het pand, die zich bewust zijn van de bijzondere geschiedenis van hun woning.
Victoria Lomasko, een Russische kunstenares, is momenteel druk bezig met het creëren van een muurschildering bij de ingang van De Koepel. Deze muur is goed zichtbaar vanuit de cel waar Hannie Schaft ooit gevangen zat. De verzetsheldin werd vlak voor het einde van de Tweede Wereldoorlog gefusilleerd in de duinen bij Overveen. Sinds enkele jaren wordt haar geboortedag op deze locatie gevierd.
De muurschildering van Lomasko vormt dit jaar een belangrijk onderdeel van het eerbetoon aan Schaft. De kunstenares beschouwt het als een eer om haar werk op deze symbolische dag te onthullen. Ze benadrukt het belang van vrouwen in het verzet, die vaak vanuit hun directe omgeving en met kleinschalige initiatieven veranderingen proberen teweeg te brengen.
Lomasko deelt haar ervaringen als activist en wijst op de waarde van verbinding tussen mensen. Ze vergelijkt haar situatie in Berlijn, waar ze zowel pro-Israël als pro-Palestina demonstraties ziet, met de noodzaak om met elkaar in gesprek te gaan om conflicten op te lossen.
Het geweldloze verzet waar Lomasko zich voor inzet, staat in schril contrast met het gewapende verzet van Hannie Schaft tijdens de oorlog. Bakker legt uit dat het verzetswerk van Hannie destijds noodzakelijk was om levens te redden en dat haar daden in die context moeten worden begrepen.
De Nationale Hannie Schaft Stichting organiseert jaarlijks een herdenking eind november, rond de datum waarop haar lichaam op de Eerebegraafplaats in Overveen is herbegraven. Bakker benadrukt dat alle vormen van aandacht voor Hannie Schaft waardevol zijn. Zowel de herdenking in De Koepel als het initiatief voor de steen zijn cruciaal voor het behoud van haar herinnering.
Met het motto ‘Hoe Hannie ben jij?’ stelt de stichting vragen die ook centraal staan in het werk van kunstenares Victoria Lomasko: “Wat is jouw rol in een maatschappij vol conflicten?” Dit roept bezoekers op om na te denken over hun eigen betrokkenheid bij sociale vraagstukken en hun rol in het verleden en heden.
